Tijdens hardloopwedstrijden zie je regelmatig verkrampte gezichten. Uit onderzoek blijkt echter dat hardlopen met een glimlach minder moeite kost. Als je je moe voelt heb je vaak de gewoonte om de spieren in je gezicht aan te trekken, waardoor je moeilijk gaat kijken. Een van pijn vertrokken gezicht overkomt iedereen wel eens, maar als je je ervan bewust bent, is het een idee om je gezicht eens wat meer te ontspannen en je zult merken dat het hardlopen ook wat makkelijker gaat.
Het lijkt een wat vergezocht onderzoek, maar Samuele Marcora is wel gewend om ongebruikelijke dingen te onderzoeken. Marcora is inspanningsfysioloog en schreef een onderzoekspaper met de titel ‘The face of effort: Frowning muscle activity reflects effort during a physical task‘ (je kunt het voor $40 kopen via ScienceDirect). De verkorte, gratis versie: je kunt zien hoe heftig een hardloper zich inspant, door te kijken naar het gezicht. Hoe meer inspanning, hoe verbetener het gezicht. Vooral aan het einde van een wedstrijd hebben lopers de neiging om een pijnlijk gezicht te trekken. Kijk maar eens naar gezichten tijdens de laatste kilometers van een marathon. Het is zo normaal, dat het eigenlijk niemand meer opvalt. Hardlopers denken er niet eens over na. Maar Marcora besloot het nader te onderzoeken. Hij is gespecialiseerd in de perceptie van inspanning, oftewel: hoe zwaar schat je sportactiviteiten in? Hij denkt dat vermoeidheid zich tussen je oren bevindt. We geven vaak op, omdat we niet langer willen lijden, niet omdat ons lichaam is uitgeput.
Daarmee raakt Marcora wel meteen een gevoelig punt: perceptie van inspanning is subjectief en dus moeilijk te meten. Je moet een sporter vragen om de inspanning op een schaal van 1 tot 10 aan te geven en ervan uitgaan dat hij of zij een betrouwbaar antwoord geeft. Dat lijkt simpel: dezelfde persoon zal toch wel ongeveer steeds dezelfde inschatting maken? Maar dat hoeft niet, omdat een stressvolle gebeurtenis invloed kan hebben hoe je je voelt. Ruzie met je partner of ontslag kunnen ervoor zorgen dat je er mentaal wat sneller er doorheen zit.
Dat die beoordelingen niet altijd betrouwbaar zijn, ontdekte Marcora ook: mannelijke hardlopers schatten hun inspanning lager in als ze door een vrouwelijke onderzoeker ondervraagd worden. Om toch een betrouwbare meting te kunnen doen, plaatste Marcora EMG-sensoren op het gezicht van hardlopers, terwijl ze aan het sporten waren. De sensoren registreerden de hoeveelheid elektrische activiteit tijdens het fronsen van spieren in het gezicht. Ook zaten er sensoren op de actieve beenspieren, om de daadwerkelijke intensiteit van de inspanning te meten. Er bleek een sterke correlatie tussen de drie variabelen: een fronsende spierbeweging in het gezicht, spieractiviteit van de beenspieren en subjectieve beoordeling van inspanning.
De conclusie: moeilijk kijken tijdens het sporten zorgt ervoor dat je inspanning zwaarder inschat. Blijf dus lachen, ook als het even tegenzit!