Soms krijg je een artikel doorgestuurd dat gewoon te leuk is om niet over te schrijven. Voor mij ligt dat in een combinatie van wetenschap en hardlopen. In dit geval een onderzoek naar het slingeren van een paardenstaart van een loopster. Misschien is het je wel eens opgevallen, dat bij lopers (m/v) met een paardenstaart deze van links naar rechts slingert (of andersom) terwijl het hoofd gewoon op en neer gaat. Daar is namelijk onderzoek naar gedaan, onderzoek dat zelfs een Ig Nobel prize heeft gewonnen.
Deze prijzen hebben niets te maken met de Nobelprijs, maar zijn bedacht door Improbable Research:
… met de Ig Nobel prijzen eren we onderzoek dat mensen eerst laat lachen, en ze dan laat nadenken.”
De prijzen zijn er voor bijzonder, speels en apart onderzoek waarmee mensen interesse krijgen voor wetenschap, technologie en geneeskunde.
Waarom slingert een paardenstaart?
Er liggen twee wetenschappelijke onderzoeken aan het fenomeen van de slingerende paardenstaart ten grondslag: ‘Shape of a Ponytail and the Statistical Physics of Hair Fiber Bundles‘ en ‘Ponytail Motion‘. Omdat dit soort wetenschappelijke papers moeilijk door te komen zijn, halen we de essentie van Ponytail Motion voor je eruit.
Een paardestaart van een hardloper beweegt heen en weer terwijl het hoofd in het algemeen omhoog en omlaag beweegt met de passen. Natuurlijk doet de staart dat dan ook, maar omdat het hoofd ook licht naar links en rechts beweegt, scharnierend bij de hals, ontstaat er verstoringen in de beweging aan de zijkanten. Er ontstaat zoiets als wat je hier kunt zien.
Dit is natuurlijk een andere opzet. Zoals we zien op de foto is het bij een loper niet één solide bos haar, maar een groot aantal haren die met een elastiekje zijn samengebonden. De beweging is niet alleen maar horizontaal, maar ook naar links en rechts, inclusief invloed van wind. Daardoor gaat een paardenstaart slingeren. Die slingerbeweging is niet te vergelijken met een klok, waarbij de beweging constant en gecontroleerd is.
Het onderzoek naar de slingerbeweging wordt al snel technisch, maar als je er echt in wilt duiken vind je de formules in de genoemde papers. Ook bij Scientific American is meer uitleg te vinden over het onderzoek naar slingerende paardenstaarten.
Wat heb ik eraan?
Op het eerste gezicht, niet zo veel. Als je even nadenkt, heb je nu een mooi verhaal te vertellen als je met iemand loopt die een paardenstaart heeft, of als je even niet weet waar je het over moet hebben met je loopmaatje. Als je nog verder nadenkt: veel aspecten van het hardlopen zijn wel eens onderzocht. Zoals het feit dat alcoholvrij bier goed is om te herstellen van een marathon of dat het lopen op een zachte ondergrond best hard kan aankomen voor je lichaam.
Dan heb ik het nog niet eens over onderzoek van fabrikanten naar nieuwe schoenen, kleding en dergelijke. Nieuwe reflecterende materialen, die vormvast of slijtvast zijn, allemaal resultaat van onderzoek en R&D.
Dus lopen kan wel low-tech lijken, maar er zit een heleboel wetenschap achter. En, om helemaal eerlijk te zijn: ook een flinke hoeveelheid marketing. Want al die technologie moet natuurlijk ook aan de man/vrouw worden gebracht.