Vroeger gingen mensen in een ruimvallende broek en een fladderend hemdje de straat op om te hardlopen. Tegenwoordig zie je steeds meer mensen in strakke, aërodynamische pakken. Zelfs amateurs hijsen zich in hardlooptights, gemaakt van hightech materiaal. Hoe werkt het? De gedachte achter deze compressiekleding is niet zozeer dat je een strakker lichaam krijgt (hoewel dat mooi is meegenomen). Het gaat vooral om de extra druk op je spieren, van buitenaf. Met als belofte: efficiënter trainen, minder blessures en sneller herstel. Maar werkt het ook? En welke compressiekleding moet je dan hebben?

Compressiekleding is in de afgelopen jaren enorm populair geworden, zowel onder professionele atleten als recreatieve sporters. Oorspronkelijk ontwikkeld voor medische doeleinden, heeft deze strakke, elastische kleding zijn weg gevonden naar de sportwereld dankzij de vermeende voordelen op het gebied van prestaties, herstel en blessurepreventie. Op deze pagina gaan we dieper in op wat compressiekleding is, welke vormen er zijn, waar je op moet letten bij de aanschaf, en welke functies en voordelen compressiekleding mogelijk biedt.

Wat is compressiekleding?

Compressiekleding is kleding die strak aansluit op het lichaam en ontworpen is om druk uit te oefenen op specifieke spiergroepen. Dit wordt bereikt door gebruik te maken van elastische materialen zoals spandex, elastaan of lycra. De druk bevordert de bloedcirculatie, ondersteunt spieren en gewrichten, en helpt bij het afvoeren van afvalstoffen zoals melkzuur. Compressiekleding wordt gebruikt tijdens fysieke activiteit, maar ook tijdens herstelperiodes.

De oorsprong van compressiekleding ligt in de medische wereld, waar het wordt ingezet bij aandoeningen zoals veneuze insufficiëntie, lymfoedeem en trombose. In deze context helpt compressie om vochtophoping te voorkomen en de bloedstroom te verbeteren. De sportwereld heeft deze technologie overgenomen vanwege soortgelijke voordelen.

Vormen van compressiekleding

Compressiekleding is er in veel verschillende vormen, afhankelijk van het doel, de sport en het te behandelen lichaamsdeel. Hieronder een overzicht van de meest voorkomende vormen:

1. Compressiesokken en -kousen

• Toepassing: Veel gebruikt in de hardloopwereld.
• Doel: Verbetering van de bloedcirculatie in de onderbenen, vermindering van spiertrillingen en het voorkomen van zwelling of kramp.
• Typen: Kniehoog, enkelhoog of zelfs volledig beenbedekkend.

2. Compressiebroeken en tights

• Toepassing: Hardlooptights zijn geschikt voor hardlopen, fitness, wielrennen en teamsporten.
• Doel: Ondersteuning van bovenbenen, hamstrings en kuiten. Vermindering van spierschade en bevordering van spierherstel.

3. Compressieshirts en -tops

• Toepassing: Worden gebruikt bij sporten waarbij het bovenlichaam veel wordt belast, zoals gewichtheffen of basketbal. Maar ook als hardloopshirt verkrijgbaar.
• Doel: Ondersteuning van borst-, schouder- en armspieren. Beperking van microtrauma aan de spieren.

4. Compressie-arm sleeves en beenstukken (tubes)

• Toepassing: Worden gedragen bij sportspecifieke belasting of ter bescherming.
• Doel: Gericht op specifieke spiergroepen. Makkelijk aan te trekken en ideaal bij asymmetrische belasting.

5. Compressieondergoed

• Toepassing: Basislaag bij sportkleding.
• Doel: Ondersteuning van de core (buik en onderrug), warmteregulatie en vermindering van wrijving.

6. Compressiekleding voor herstel

• Toepassing: Na inspanning, tijdens reizen of slaap.
• Doel: Bevordering van het herstelproces, afvoer van afvalstoffen en vermindering van spierpijn.

Belangrijke functies van compressiekleding

Hoewel de wetenschappelijke consensus over alle claims nog niet volledig is, zijn er diverse goed onderbouwde functies van compressiekleding:

1. Verbeterde bloedcirculatie

Compressiekleding oefent gecontroleerde druk uit op de spieren, wat helpt om bloed sneller terug naar het hart te pompen. Dit verhoogt de zuurstofopname en verbetert de toevoer van voedingsstoffen naar de spieren. Dit effect is vooral merkbaar bij compressiesokken of -kousen.

2. Spierondersteuning en -stabilisatie

Compressiekleding helpt om spieren “op hun plaats” te houden, waardoor overmatige bewegingen en trillingen (muscle oscillation) worden verminderd. Dit leidt tot minder spiervermoeidheid en mogelijk minder kans op blessures.

3. Sneller herstel

Na intensieve inspanning kan compressiekleding het herstel bevorderen door de bloedcirculatie te stimuleren en afvalstoffen sneller af te voeren. Dit helpt om spierpijn (DOMS – Delayed Onset Muscle Soreness) te verminderen.

4. Blessurepreventie

Door stabiliteit te bieden en de proprioceptie te verbeteren (het gevoel voor lichaamshouding en -beweging), helpt compressiekleding om verstuikingen, spierverrekkingen en overbelasting te voorkomen.

5. Warmtebehoud en thermoregulatie

Compressiekleding houdt het lichaam op temperatuur en helpt zweet af te voeren, wat vooral in koude of wisselende omstandigheden voordelig is. Het voorkomt afkoeling van spieren, wat kramp kan verminderen.

6. Verbetering van sportprestaties?

Er is enig bewijs dat compressiekleding prestaties tijdens sportactiviteiten kan ondersteunen, vooral bij duursporten. Het psychologische effect – het gevoel van ondersteuning en strakheid – kan ook bijdragen aan een betere concentratie of houding.

Waarop letten bij het kopen van compressiekleding?

Niet alle compressiekleding is gelijk. Er zijn belangrijke kwaliteitsverschillen tussen merken, pasvormen en gebruikte materialen. Hieronder een aantal aandachtspunten:

1. Compressieniveau (druk)

• Compressiekleding komt in verschillende drukniveaus, uitgedrukt in mmHg (millimeter kwikdruk).
• Licht (10–20 mmHg): Geschikt voor dagelijks gebruik of lichte ondersteuning.
• Gemiddeld (20–30 mmHg): Veel gebruikt in sportkleding; biedt merkbare compressie zonder belemmering van beweging.
• Hoog (30–40 mmHg): Medische compressie; alleen gebruiken op aanbeveling van een arts.

2. Pasvorm

• Compressiekleding moet strak zitten, maar niet knellen.
• Te strak kan de bloedtoevoer belemmeren; te los verliest het zijn functie.
• Let op de maattabellen van het merk – elk merk hanteert zijn eigen richtlijnen.

3. Materiaalkeuze

• Zoek naar stoffen met goede elasticiteit, ademend vermogen en zweetafvoer.
• Combinaties van nylon, polyester en elastaan zijn gangbaar.
• Antibacteriële of geurwerende eigenschappen zijn een pluspunt.

4. Naadconstructie en comfort

• Platte naden (flatlock stitching) voorkomen schuren.
• Geen uitstekende etiketten of stiksels op drukpunten.

5. Specifieke sport of activiteit

• Kies kleding op basis van je sport: een hardloper heeft andere eisen dan een krachtsporter.
• Voor wielrennen is aerodynamica belangrijk, terwijl voor gewichtheffen ondersteuning van core en schouders van belang is.

6. Herstel versus prestatie

• Er zijn compressiekledingstukken speciaal voor herstel, die vaak zwaardere compressie geven en minder gericht zijn op bewegingsvrijheid.
• Tijdens het sporten heb je meer baat bij kleding die mobiliteit én compressie biedt.

Bekende merken voor compressiekleding

Hoewel ik geen commerciële voorkeur heb, zijn er enkele merken die zich onderscheiden in kwaliteit, betrouwbaarheid en innovatie op het gebied van compressiekleding:

• Compressport – Gericht op endurance sporten zoals triatlon en trailrunning.
• Stox – Nederlandse fabrikant van vooral kousen, tubes en sleeves.
• Herzog – Vooral bekend van sportcompressiesokken.
• CEP – Maakt zowel medische als sportieve compressiekousen.
• Nike, Adidas, Under Armour – Grote sportmerken die compressielijnen aanbieden, vaak meer gericht op prestatie dan medische compressie.

Wetenschappelijke onderbouwing: werkt compressie?

De wetenschappelijke wereld is verdeeld over sommige claims van compressiekleding, vooral als het gaat om prestatiebevordering tijdens het sporten. Wel is er redelijk consensus over:

• Verbetering van herstel na intensieve inspanning.
• Afname van spierschade en spiervermoeidheid.
• Verbetering van bloedstroom en afvoer van afvalstoffen.
• Subjectief comfort en mentale focus, wat indirect prestaties kan beïnvloeden.

Er zijn echter weinig aanwijzingen dat compressiekleding directe prestaties (zoals snelheid of kracht) significant verhoogt bij gezonde sporters op korte termijn. Toch kunnen de subtiele effecten – vooral in combinatie – wel degelijk een verschil maken op het hoogste niveau of bij frequente training.

Nadelen van compressiekleding

Hoewel compressiekleding overwegend positief wordt ervaren, zijn er ook enkele nadelen en risico’s bij verkeerd gebruik:

• Te strakke kleding kan de bloedcirculatie juist belemmeren.
• Huidirritatie bij mensen met gevoelige huid of bij slechte materiaalkeuze.
• Oververhitting bij onvoldoende ademend vermogen.
• Kosten: Kwalitatieve compressiekleding is duurder dan standaard sportkleding.
• Geen vervanging voor herstel: Compressie is een aanvulling, geen vervanging voor rust, slaap, voeding en stretching.

Tot slot: voor wie is compressiekleding geschikt?

Compressiekleding is geschikt voor een breed publiek:

• Recreatieve sporters die sneller willen herstellen of comfortabeler willen sporten.
• Professionele atleten die op zoek zijn naar elk mogelijk voordeel.
• Reizigers of mensen met staande beroepen, om zwelling in de benen te voorkomen.
• Mensen met medische aandoeningen, mits op advies van een arts.

Conclusie: compressiekleding, nodig of niet?

Compressiekleding is een waardevol hulpmiddel in sport en herstel, mits goed gekozen en correct gebruikt. Het biedt ondersteuning aan spieren, bevordert de bloedcirculatie en helpt bij sneller herstel. Hoewel het geen wondermiddel is en de prestaties niet op magische wijze verhoogt, kan het in combinatie met andere factoren zoals training, voeding en rust een verschil maken in hoe je je voelt tijdens en na inspanning.

Wie compressiekleding wil aanschaffen, doet er goed aan om kritisch te kijken naar pasvorm, compressieniveau, materiaal en doel van gebruik. Wanneer goed toegepast, kan compressiekleding bijdragen aan blessurepreventie, comfort en een efficiënter herstelproces.